Datums en kalenders
Historie
In de loop der eeuwen zijn verschillende kalenders in gebruik geweest. Wij gebruiken de Gregoriaanse kalender, die paus Gregorius XIII heeft ingesteld. Zij werd verplicht gesteld door de paus in 1582. Echter vele landen bleven trouw aan de voorgaande kalender, de Juliaanse, De juliaanse kalender is de van oorsprong Romeinse kalender die vervolgens gebruikt werd in het grootste deel van de christelijke wereld. De juliaanse kalender is genoemd naar Julius Caesar, die hem, in zijn hoedanigheid van Pontifex Maximus (hoofd van de Romeinse eredienst) in 45 v.Chr. invoerde als finale correctie op de Romeinse versie van de Egyptische kalender. Die was eerder reeds door Alexander III de Grote onder invloed van het Hellenisme over het hele Middellandse Zeegebied verspreid geraakt.
In de Juliaanse kalender bleek het jaar 365,25 dagen te bevatten, en dat is wat te lang. Een jaar volgens de Juliaanse kalender is in praktijk elf minuten te lang. Daardoor loopt deze kalender in duizend jaar 7,6 dagen achter op de zon. Deze fout werd in 1582 met de Gregoriaanse kalender hersteld. Bij de invoering van de Gregoriaanse kalender in 1582 werden 10 dagen toegevoegd: de weekdagen liepen zonder onderbreking door van op donderdag 4 oktober volgde vrijdag 15 oktober 1582.
Wanneer men in een doopboek van voor de invoering van de Gregoriaanse kalender een datum leest en volgens de huidige methode bepaalt op welke dag de doop plaatsvond, dan komt men vaak uit op een donderdag i.p.v. de verwachte zondag. Dit verschil wordt veroorzaakt doordat men de Gregoriaanse kalender gebruikt, en niet de Juliaanse.
Paus Gregorius XIII heeft in 1582 met de bul "Inter gravissimas" deze kalenderhervorming doorgevoerd. Echter niet alle landen volgden deze invoering direct. Pas in de 18e eeuw hebben de laatste landen de nieuwe kalender ingevoerd.
Voor de Nederlanden zijn de uiteindelijke invoerdatums als volgt:
Brabant, Zeeland en Staten Generaal |
25 dec 1582 |
Zuidelijke provincies en Limburg |
31 dec 1582 |
Holland |
12 jan 1583 |
Groningen |
21 feb 1583 t/m zomer 1584 |
Gelderland |
12 jul 1700 |
Utrecht en Overijssel |
12 dec 1700 |
Groningen, Friesland |
12 jan 1701 (voor Groningen is dit tweede keer!) |
Drenthe |
12 mei 1701 |
[Voor meer informatie zie nl.wikipedia.org]
Kalenders in GENEAAL
Wat betekent dit voor GENEAAL-gebruikers?
Bij GENEAAL is uitgegaan van een wat gesimplificeerd kalender model.
● |
Men kan bij elke ingevoerde datum kiezen uit twee kalenders: de huidige (Gregoriaanse) en de Juliaanse. |
● |
Er wordt verondersteld dat de Juliaanse kalender begint in het jaar 1. |
● |
De datums voor Chr. worden geacht alleen het jaar te bevatten. Wanneer men toch meent nadere datumaanduidingen te hebben, dan kan dat in de bijbehorende toevoeging worden vermeld. |
Elk datum- en kalenderveld ziet er uit als: 
Het eerste veld is voor de datum; het tweede is een keuzebox voor de kalender. Keuze van het lege veld betekent keuze van de huidige (niet nader aangeduide) kalender. Dat is dus de Gregoriaanse. Keuze van "Jul." betekent keuze van de Juliaanse Kalender.
Keuze voor "v.C." betekent dat de datum (alleen jaartal!) voor onze jaartelling ligt.
Het is duidelijk dat de gebruiker die niet verder teruggaat in de historie dan ca. 1700 zich niets van de kalender hoeft aan te trekken.